Google Classroom
GeoGebraGeoGebra Klaslokaal

Kalon moskee - nis in oostelijke iwan - gp

Een nis naast de toeganspoort in de oostelijke iwan van de Kalon moskee ontsnapt doorgaans aan de aandacht en dat is onterecht. Op de foto rechts merk je dat het grondvlak van de nis een achthoek is met onderaan rechtopstaande vlakken. Bovenaan in de nis krommen deze vlakken zich naar elkaar en komen ze samen in één punt. Een geometrisch patroon ontwerpen voor een dergelijke gekromde nis stelt bijzondere problemen.
Onderaan, waar de vlakken rechthoekig zijn, is het patroon opgebouwd vanuit regelmatige twaalfhoeken (blauw), regelmatige achthoeken (groen) en strikken (paars). In de kromming van de achterwand worden de achtervlakken va de nis smaller. Deze versmalling wordt in het patroon opgevangen door naar boven toe steeds andere veelhoeken te gebruiken.
  • In een eerste laag worden de achthoeken (groen) vervangen door zevenhoeken (oranje).
  • In een tweede laag worden enkel nog tienhoeken gebruikt (rood), opgevuld door strikken.
  • De derde laag bestaat enkel uit zevenhoeken (oranje).
  • De vierde laag bestaat enkel nog uit vijfhoeken.
  • De nis wordt bekroond door een halve achthoek.
Binnen de veelhoeken van elke laag worden telkens overeenkomstige sterren geconstrueerd. Je vindt in de nis dus zowel 5-puntige, 6-puntige, 7-puntige, 8-puntige als 12-puntige sterren en dit terwijl het patroon heel regelmatig en evenwichtig overkomt. Deze techniek om in gekromde vlakken sterrenvormen te combineren vind je ook terug in de koepelbouw. (zie bv. het hoofdstuk koepels in mijn boek over geometrische patronen).