စာရင်းအင်းဆိုင်ရာများ

၁။ ဒီဇိုင်း - အစီအစဉ်များချမှတ်ခြင်းနှင့် သုသေတန လုပ်ဆောင်ခြင်း ၂။ ဖော်ပြချက်များ -အကျဉ်းချုံးခြင်းနှင့်အချက်အလက်များကို ရှာဖွေခြင်း ၃။ ဆုံးဖြတ်ချက်များကိုသတ်မှတ်ခြင်း  Population နှင့်sample များ Population စာရင်းအင်းဆိုင်ရာအချက်အလက်များကိုကိုစုစည်းထားခြင်း(တစ်ဦးတယောက်အတွက်ဖြစ်စေ၊အဖွဲ့အစည်းများအတွက်ဖြစ်စေ၊ ပစ္စည်းများအတွက်ဖြစ်စေ အချက်အလက်များကိုစုစည်းထားခြင်း) Sample နမူနာများသည် population ထဲမှသီးသန့်ရွေးထုတ်ထားခြင်းဖြစ်သည် Descriptive statistics အစုများဖွဲ့စည်းခြင်း၊ အကျဉ်းချုပ်အချက်အလက်ဆိုင်ရာများပါဝင်သည်။ ယင်းတို့ကို ပြသရာတွင် graphs (ဂရတ်ဖ်) , charts (ပုံများ) နှင့် table (ဇယား) များပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။ Inferential statistics ယုံကြည်နိုင်လောက်သည့် နိဂုံးချုပ်ချက်ဆိုင်ရာပုံများကို population ကိုအခြေခံ၍ရယူထားသည့် sample (နမူနာများ) ကိုအသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ကိုပြသရာတွင် ဖြစ်တန်စွမ်းဆိုင်ရာ သီအိုရမ်များကိုအခြေခံထားသည့် estimation, interval estimation, hypothesis စသည့် တို့ကိုအသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းတွက်ချက်သည့်များကိုလုပ်ဆောင်ရာတွင် Descriptive statistics ကိုဦးစွာလုပ်ဆောင်သင့်သည်။ ပြီးမှသာလျှင်ကျန်သည့် တွက်ချက်မှုများကိုလုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ဥပမာ။ ။ အောက်ဖော်ပြပါဇယားသည် Descriptive statistics ကိုအသုံးချ၍ အစုဖွဲ့ခြင်း အချက်အလက်များကို ဇယားနှင့်ပြသထားခြင်းဖြစ်သည်။
Outcome of the roll Frequencies in the sample data
1100
2120
3112
4126
5123
Interential statistics ကိုမူ အံစာတုံး၏ အခြေအနေများကိုတွက်ချက်ရာတွင်အသုံးပြုသည်။ သို့ဖြစ်၍ယင်းတို့နှစ်မျိုးသည်အခြင်းခြင်းဆက်နွယ်လျှက်ရှိကြသည်။ Parameter များ အရေအတွက်နှင့် အရည်အသွေး Mean = သမတ်ကိန်း (စုစုပေါင်းကိုအရည်အတွက်နဲ့ပြန်စားပေးရန်) အခြားသမတ်ကိန်းများ arithmetic mean Geometric mean Mode = ကြိမ်များကိန်း Median = အလယ်ကိန်း Variance = ပြောင်းလဲမှု
PopulationSample
mean mean =
variance variance
standard deviation standard deviation
standard deviation = စံသွေဖယ်မှု (တန်ဖိုးတခု၏တန်ဖိုးမည်သည့်နေရာမှစတင်၍ သွေဖယ်သွားကြောင်းကို စံသတ်မှတ်ချက်မှတဆင့်တွက်ချက်ခြင်း) Density = သိပ်သည်းဆ(မည်သည့်နေရာများတွင် တန်ဖိုးများစုစည်းနေသည်ကို အကြမ်းဖျင်းဖော်ပြခြင်း) correlation = ဆက်စပ်ချက် skewness = သမတ်ကိန်းနှင့်အလယ်ကိန်းတို့၏ကွာခြားချက်ကိုတွက်ချက်ခြင်းဖြစ်သည် စာရင်းအင်းသင်္ချာတွင် အမျိုးအစားနှစ်မျိုးရှိသည်။ ယင်းတို့မှာ continues နှင့် discrete တို့ကိုတွက်ချက်ခြင်းဖြစ်သည်။ Continuous များတွင် အလေးချိန်၊အပူချိန်နှင့် analogue ဆန်ဆန်ပြောင်းလဲနေသည့်တန်ဖိုးများပါဝင်သည်။၊ Discrete တန်ဖိုးများကိုတွက်ချက်ရာတွင်မှု အလေးချိန်ကဲ့သို့တန်ဖိုးများထက် သွေးအုပ်စု၊ အရာင်များ၊ ကျားမ စသည့်တို့ကိုတွက်ချက်စဉ်းစားမည်ဖြစ်သည်။ Discrete ဆိုင်ရာများ ကိုတွက်ချက်ရာတွင် bar chart များ၊ pie char များပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။ Data များကိုပုံဆွဲပြသခြင်း Data များကိုပုံဆွဲမည်ဆိုပါက အောက်ဖော်ပြပါ ပုံများနှင်ဆွဲသားဖော်ပြနိုင်သည်။ 1) stem and leaf 2) Bar 3) Histogram 4)stack 5)pie 6)scatter plot